استرس شغلی یکی از موضوعات مهم در محیط کار به حساب میآید. همانطور که میدانید یکی از مشکلات شایع در محیط های کاری وجود استرسور های ایجاد کننده استرس است.
نظر NIOSH در مورد استرس شغلی چیست؟
موسسهی ملی امنیت و سلامت شغلیِ ایالات متحده (NIOSH) در پاسخ به «استرس شغلی چیست» میگوید: “استرس شغلی، پاسخهای فیزیکی و احساسی مضری هستند که وقتی الزامات کار مطابق تواناییها، منابع یا نیازهای کارگر نیست، به وقوع میپیوندند. این امر ممکن است به بیماری و آسیب های فیزیکی هم منجر شود.”
مفهوم استرس شغلی غالبا با چالش اشتباه گرفته میشود، اما این مفاهیم یکسان نیستند. چالش به لحاظ فیزیکی و روانی انرژیبخش است و به افراد انگیزه میدهد تا مهارتهای جدیدی را بیاموزند و در شغلشان استاد شوند. وقتی افراد بر چالشی غلبه میکنند، احساس رضایت دارند و این احساس برای کار سالم و ثمربخش مهم است. وقتی میگویند: «کمی استرس برایت خوب است»، غالبا منظورشان چالش است.
استرس شغلی چیست و چه دلایلی دارد؟
در این مورد اتفاق نظر وجود دارد که استرس شغلی به خاطر تعامل میان کارمند و شرایط کاری ایجاد میشود. اما در مورد دلیل اصلی استرس شغلی، دیدگاهها متفاوت هستند.
ویژگیهای شخصیتی کارمند اهمیت بیشتری دارد یا شرایط کاری؟ این تمایز مهم است چرا که آنها به شیوههای مربوط به کاهش و جلوگیری از استرس در کار واکنشهای متفاوتی نشان میدهند.
دیدگاهِ مبتنی بر تجربه و تحقیق NIOSH از این قرار است که در معرض شرایط کاری پراسترس بودن (عوامل ایجاد کننده استرس شغلی)، تأثیر مستقیمی بر امنیت و سلامت کارگر دارد. اما عوامل فردی و دیگر عوامل موقعیتی هم میتوانند در این میان مداخله کنند تا این تأثیر را قویتر یا ضعیفتر سازند. برخی عوامل فردی و موقعیتی که میتوانند تأثیرات شرایط کاری پراسترس را کاهش دهند، عبارتند از: تعادل میان کار و زندگی خانوادگی یا فردی، شبکهی حمایتی شامل دوستان و همکاران و داشتن نگرشی آرام و مثبت
استرسورهای مهم ایجاد استرس در محیط کاری چیست؟
- طراحی وظایف: کار سنگین، زمان استراحت کم، ساعات کاری طولانی و کار شیفتی، وظایف پر جنبوجوش همیشگی و کماهمیت، نداشتن مهارتهای مورد نیاز و نداشتن حس کنترل بر شرایط
- شیوهی مدیریت: عدم مشارکت کارگران در تصمیمگیری، ارتباطات ضعیف در سازمان، عدم وجود سیاستهای دوستدار خانواده
- روابط بین افراد: محیط اجتماعی بد و عدم وجود حمایت یا کمک از سوی همکاران و ناظران.
- نقشهای شغلی: انتظارات شغلی متضاد یا نامطمئن، مسئولیت زیاد، داشتن سِمتهای مختلف.
- نگرانیهای شغلی: عدم وجود امنیت شغلی و فرصت رشد، پیشرفت یا ارتقا و تغییرات سریعی که کارگران آمادگی آنها را ندارند.
- نگرانیهای محیطی: شرایط فیزیکی نامطلوب یا خطرناک مانند شلوغی، سروصدا، آلودگی هوا یا شرایط ارگونومیک.
عوارض استرس شغلی چیست؟
علائم ناشی از وجود استرس در محیط کار عبارتند از:
- آشفتگیهای خلقوخو و خواب، حالت تهوع، سردرد، روابط آشفته، بدخلقی
- عدم رضایت شغلی و روحیهی پایین
- استرس نقشی اساسی در مشکلات مزمن سلامتی مانند بیماریهای قلبی عروقی، اختلالات عضلانی اسکلتی، اختلالات روانی و جراحتهای محل کار ایفا میکند.
تحقیقات نشان میدهند که خودکشی، سرطان، زخم معده و اختلالات سیستم ایمنی با شرایط کاری پر استرس و وجود استرس شغلی در ارتباط هستند. برای گرفتن نتایج قطعی تحقیقات بیشتری در این زمینه باید صورت گیرد.