آزمایشات طب کار برای افراد شاغل و بدو استخدام صورت می گیرد تا سلامت جسمانی و روانی افراد مورد ارزیابی قرار گیرد و از بروز صدمات جلوگیری شود. از آنجایی که آزمایش های طب کار یک قانون محسوب می شود باید در ابتدای استخدام و نیز به صورت دوره ای نسبت به انجام آزمایش ها اقدام نمود. آزمایشات طب کار شامل چه مواردی می شود؟ در صورت بروز هر مشکل در آزمایشات فرد شاغل باید چه کاری انجام دهد؟ برای تکمیل این بحث تا انتهای این مطلب طب کار آروان همراه ما بمانید.
آزمایشات طب کار چیست؟
آزمایش ها و معاینات طب کار طبق ماده ۹۰ قانون بیمه تامین اجتماعی لازم و ضروری است تا سلامت روانی، جسمانی و اجتماعی افراد شاغل حفظ شود. معایناتی که برای سلامت شغلی افراد صورت می گیرد، شامل موارد مختلفی همچون معاینات برگشت به کار، معاینات بدو استخدام، معاینات دوره ای، معاینات تطابق با کار و در حین بازنشستگی است.
آزمایشات طب کار دارای اهداف مختلفی هستند تا در نهایت سلامت شاغلین حفظ شود. این اهداف عبارتند از:
- بیماری ها به موقع تشخیص داده شوند و روند درمان آن ها طی شود.
- بیماری هایی که به دیگران سرایت می کنند شناسایی و از پخش آن ها جلوگیری شود.
- شغل فرد باید با توانایی او سازگار باشد.
- عوامل مخرب محیط کار شناسایی و برطرف شوند.
قبل از انجام آزمایشات طب کار سوابق پزشکی فردی و خانوادگی و شغل های قبلی بررسی می شود. آزمایش هایی که برای طب کار گرفته می شود، شامل موارد مختلفی است که در ادامه به بینایی سنجی، شنوایی سنجی، نوار قلب، تست ریه و مواردی که اهمیت بیش تری دارند، می پردازیم. همچنین آزمایش خون و ادرار جهت بررسی سلامت عمومی افراد انجام می‌گردد. در صورتی که کارفرمایان بخواهند تست اعتیاد به آزمایشات طب کار اضافه خواهد شد.
بینایی سنجی و شنوایی سنجی در آزمایشات طب کار
بینایی سنجی یا اپتومتری شامل بخش های مختلفی همچون میدان دید، دید رنگ، تیزبینی و دید عمق است. هدف بینایی سنجی اطمینان از سلامت چشم و پیشگیری از آسیب های چشم است. سلامت چشم در مشاغلی مانند جراحی، غواصی و خلبانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شنوایی سنجی که نام دیگر آن ادیومتری است، جهت سطح شنوایی در آزمایشات طب کار صورت می گیرد. تست شنوایی سنجی در مشاغلی که سر و صدای زیادی دارند، ضروری است. این تست با دستگاه ادیومتر انجام می گیرد و با توجه به نتیجه آزمایش، پیشنهادهای مختلفی توسط پزشک توصیه می شود. جهت پیشگیری از کاهش سطح شنوایی محافظ های گوش را توصیه می کنند. گاهی اوقات به درمان نیاز است و در صورت عدم درمان فرد باید از سمعک استفاده کند.
اسپیرومتری یا تست تنفس
آسم، برونشیت مزمن، فیبروز ریوی و امفیزم از بیماری هایی هستند که با تست ریه یا اسپیرومتری می توان به وجود یا عدم آن ها پی برد. در تست تنفس از فرد خواسته می شود تا درون یک لوله تنفس کند تا میزان دم و بازدم و سرعت آن ها اندازه گیری شود. اسپیرومتری دارای دو بخش ظرفیت حیاتی اجباری و حجم بازدمی اجباری است.
نشستن در حین آزمایش، خواب کافی، عدم مصرف سیگار تا چندین ساعت پیش از آزمایش، پرهیز از انجام ورزش و فعالیت های سنگین تا نیم ساعت قبل از تست و پوشیدن لباس های گشاد از توصیه هایی است که قبل از تست گفته می شود تا فرد تنفس بهتری انجام دهد.
نوار قلب
برای نوار قلب در آزمایشات طب کار الکترودهایی را به فرد وصل می کنند و مواردی همچون فرکانس و ضربان قلب بررسی می شود. یکی از دلایل سکته قلبی ضربان غیر عادی است. در آزمایشات طب کار نوار قلب برای افرادی که بیش تر از ۳۵ سال سن دارند، باید انجام شود اما برای افراد زیر ۳۵ سال اجباری نیست.
قبل از انجام نوار قلب باید از خوردن غذاهای سنگین پرهیز شود. همچنین نباید قبل از آزمایش استرسی در فرد ایجاد گردد زیرا عملکرد بدن به ویژه قلب از حالت عادی خارج می شود و ممکن است در نتیجه نوار قلب تاثیر بگذارد. نوار قلب در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری های قلبی را دارند، از اهمیت بیش تری برخوردار است.
لزوم آزمایش ادرار و خون در آزمایشات طب کار
آزمایش ادرار علاوه بر اینکه در تشخیص بیماری های مرتبط با کلیه و کبد موثر است، برای تشخیص اعتیاد نیز کاربرد دارد. اعتیاد به سلامت روانی و جسمی افراد آسیب می زند و علاوه بر اختلال در زندگی عادی شغل افراد را نیز دچار مشکلاتی می کند. از همین رو آزمایش ادرار اهمیت بسیاری در آزمایشات طب کار دارد.
آزمایش خون به بررسی بخش های مختلفی می پردازد. در آزمایش خون اجزای خون از جمله پلاکت، هموگلوبین، گلبول سفید و گلبول قرمز سنجیده می شود. آزمایش قند خون، آنزیم های کبدی، کلسترول، تری گلیسیرید و نیتروژن اوره خون از دیگر مواردی هستند که در آزمایش خون مورد ارزیابی قرار می گیرند. به دلیل اهمیت سطح قند خون، فرد متقاضی باید به صورت ناشتا آزمایش دهد.
سلامت روان در آزمایشات طب کار
سلامت روان روی روابط با سایر افراد محیط کار و عملکرد افراد تاثیر می گذارد. کسانی که از سلامت روانی برخوردار نیستند در کار خود دچار مشکلاتی مانند استرس، عدم مسئولیت پذیری، نگرانی و انعطاف پذیری کم تر می شوند و در نهایت عملکرد کاری آن ها افت می کند.
عوامل مختلفی همانند حقوق پایین، کار بیش از حد، محیط شغلی نامناسب می تواند سلامت روانی شاغلین را تهدید کند. در برخی موارد سلامت روانی در خارج از کار به خطر می افتد. دعوای خانوادگی، طلاق و مشکلات با دوستان نمونه هایی از این موارد هستند که روی کار افراد پیامدهای منفی ایجاد می کنند.
سخن پایانی
در این مطلب به آزمایشات طب کار پرداختیم که شامل موارد مختلفی است اما مهم ترین آن ها بینایی سنجی، شنوایی سنجی، تست ریه، آزمایش خون، نوار قلب و سلامت روان است. بسته به شغل مورد نظر هر کدام از آزمایش ها اهمیت بیش تری دارند. به عنوان مثال بینایی سنجی در غواصان یا خلبانان بیش تر مورد توجه قرار می گیرد. آزمایشات طب کار یک قانون محسوب می شوند و کارفرمایان باید به صورت دوره ای برای کارمندان خود نسبت به انجام آن اقدام کنند. پرداخت هزینه های معاینات ادواری به عهده کارفرما است و هزینه معاینات بدو استخدام را کارگران پرداخت می‌کنند.
